Volgende week mogelijks meer dan 100 'vallende sterren' te zien!

De maand december is niet enkel gekend om Kerstmis of oudejaarsavond maar het is ook de maand waarin we kunnen genieten van de prachtige Geminiden meteorenzwerm die we in de volksmond ook wel kennen als 'vallende sterren'. Onder kenners worden de Geminiden meteoren omschreven als één van de actiefste zwermen en ook één mooiste jaarlijks terugkerende meteorenzwermen die het zeker waard zijn om de koude nachten even te trotseren. Elk jaar zijn deze meteoren, ook gekend in de volksmond als 'vallende sterren', te zien tussen 9 en 19 december. Het hoogtepunt van deze jaarlijks terugkerende meteorenzwerm vindt dit jaar plaats in de nacht van maandag 13 op dinsdag 14 december 2021 en de omstandigheden zijn dit jaar bijzonder gunstig!

Aangezien het radiant (het punt aan de hemel van waaruit de meteoren lijken te komen) tijdens het hoogtepunt steeds vrij hoog aan de hemel staat, kan het aantal meteoren onder ideale omstandigheden oplopen tot meer dan 100 meteoren (vallende sterren) per uur. Bij helder weer kan men de dagen ervoor of erna 's nachts ook al tientallen meteoren per uur te zien. Dit jaar zijn de omstandigheden tijdens het hoogtepunt gunstig aangezien de maan al om 03u32 onder gaat en deze daarna niet meer stoort. Voor het ondergaan van de maan kan deze wel een flinke stoorzender zijn aangezien de maan op dat moment voor 80% is verlicht. Rond 02u30 Belgische tijd (14 december) bevindt het radiant van de Geminiden meteorenzwerm zich ongeveer 70° boven de horizon in het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini). Wanneer men wacht tot na het ondergaan van de maan, omstreeks 03u45, kan men het radiant nog op een hoogte van ongeveer 67° terugvinden in het zuidwesten. Het beste moment om dus naar buiten te gaan, is na 03u45. Geschat wordt dat er dit jaar tot wel 100 meteoren per uur kunnen te zien zijn. Bij helder weer is het dus echt aangeraden om dan in de tuin of op een donkere locatie naar de sterrenhemel te kijken.

Een Geminide 'vallende ster' gefotografeerd in december 2017. Foto: CNN

De meeste meteorenzwermen ontstaan doordat de Aarde de baan van een komeet kruist. Bij de Geminiden ligt dit anders aangezien deze meteoren afkomstig zijn van de vijf kilometer grote planetoïde 3200 Phaeton. Wanneer de Aarde de baan doorkruist van de planetoïde 3200 Phaeton verschijnen er veel meteoren die uit het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini) lijken te komen. Geminiden zijn vaak snel, zeer helder en hebben kortere sporen dan andere meteoren. Deze meteoren hebben een snelheid van gemiddeld ongeveer 36 kilometer per seconde (129 600 kilometer per uur), worden gekenmerkt door hun vaak gelige kleur en hebben ook vaak korte sporen. Meteoren worden in de volksmond vaak 'vallende sterren' genoemd aangezien het lijkt alsof een ster snel naar omlaag 'valt'. Lang geleden, toen men dit soort verschijnselen nog niet kon verklaren, werd een vallende ster als een voorteken beschouwd van toekomstige gebeurtenissen. In werkelijkheid gaat het om zeer kleine stukjes steen en gruis, planetoïde 3200 Phaeton, die onder hoge snelheden de atmosfeer van de Aarde binnendringen waarna ze op een hoogte van 80 tot 120 kilometer verdampen. In tegenstelling tot andere meteorenzwermen werden de Geminiden maar in 1862 voor het eerst gezien waardoor dit sterrenkundig gezien een zeer 'jonge' meteorenzwerm is. Ter vergelijking: de Leoniden meteoren worden al sinds 902 na Christus waargenomen en bekende Perseïden 'vallende sterren' werden al voor het eerst in 36 na Christus beschreven. Om meteoren waar te nemen heb je geen speciale apparatuur nodig. Enkel een ligzetel, een heldere en donkere sterrenhemel en wat geduld zijn genoeg.