De verontrustende achteruitgang van het internationaal recht

Hoewel het waar is dat schurkenstaten – met name de VS – altijd een bedreiging voor de rechtsstaat hebben gevormd, zie ik geen serieuze ruimte om te betwisten dat de ontwikkeling van het corpus van internationaal recht en van de instellingen om het uit te voeren, was een van de grote successen van de twintigste eeuw en heeft enorm veel gedaan om het wereldwijde conflict te verminderen.

Het International Court of Justice, the Law of the Sea Tribunal, het European Court of Justice, the World Trade Organisation, dit zijn slechts enkele van de instellingen die een uiterst positieve rol hebben gespeeld en hebben bijgedragen aan het oplossen van honderden geschillen tijdens hun bestaan ​​en, nog steeds nog belangrijker, het helpen vaststellen van regels die duizenden meer geschillen hebben voorkomen. Regionale organisaties, waaronder tientallen, waaronder de EU, de Afrikaanse Unie en de Shanghai Cooperation Organisation, hebben ook floreren.

Het oordeel van het ICJ in de  160 zaken die  het heeft gehoord, wordt door de partijen in de zaak vrijwel altijd gerespecteerd. Dat is zelfs het geval geweest wanneer het geschil radicaal, opruiend is en al tot gevechten en doden heeft geleid, zoals de regeling van de grens tussen Nigeria en Kameroen. De ICJ is een enorm succesverhaal geweest.

De oprichting van het Internationaal Strafhof in 2002 was het hoogtepunt bij het vaststellen van de rechtsstaat als leidend beginsel voor internationale aangelegenheden. Zoals bij alle grote internationale instellingen voor internationaal recht, had het VK een leidende rol gespeeld bij de oprichting van het ICC. Ik zat toen in de FCO, en ik herinner me het stille vertrouwen dat uiteindelijk de VS zouden toetreden, net zoals zij hadden met het VN-Verdrag inzake het recht van de zee na tientallen jaren zwoegen. In feite is het ICC een grote teleurstelling geweest, waarover later meer. Ik verwijs naar 2002 als het hoogwaterpunt voor de regel van het internationale recht, omdat het tij zich vervolgens resoluut heeft gekeerd.

Toen Blair en Bush Irak binnenvielen, niet alleen zonder de sanctie van de VN-Veiligheidsraad, maar in de wetenschap dat de Veiligheidsraad ertegen was, en in het geval van Blair tegen de unanieme mening van het gehele kader van juridische adviseurs van de FCO die verklaarde dat de oorlog was illegaal, ze veroorzaakten niet alleen een crisis die tot miljoenen doden heeft geleid, ze hebben het hele internationale recht een dodelijke slag toegebracht.

De resultaten worden nu elke dag zichtbaarder. We hebben het net overleefd, dankzij het opmerkelijke gevoel en de terughoudendheid van Iran, een gevaarlijke crisis in het Midden-Oosten na de  illegale moord  op generaal Soleimani, die op dat moment op een diplomatieke missie reisde. Het gebruik op grote schaal van executie door drone – inclusief executie van Britse en Amerikaanse onderdanen – door de Britse en Amerikaanse regeringen, vaak zonder de toestemming van de regering op wiens grondgebied de executie plaatsvindt, is een verschrikkelijke schending van het internationale recht waarvoor er lijkt geen effectieve remedie te zijn.

De juridische adviseurs van de FCO weigerden te adviseren dat de moord op Soleimani legaal was in het internationale recht. Het maakt de Britse regering echter niet langer uit of iets legaal is in het internationale recht of niet. De regeringslijn was oorspronkelijk dat er een “betwistbaar geval” was dat de moord legaal was, maar na bezwaren van juridische adviseurs veranderde de lijn in ” het is niet aan het VK om te bepalen  of de drone-staking legaal is”.

Het Verenigd Koninkrijk was vroeger een pijler, misschien wel de belangrijkste pijler van het internationale recht. Dankzij een reeks neo-con-politici, waaronder Blair, Straw, Cameron, May en Johnson, doet het VK nauwelijks meer een voorwendsel om nog meer een idee te geven over het internationale recht. Het  negeert eenvoudigweg  de instructie van de Verenigde Naties en het Internationaal Gerechtshof om de Chagos-eilanden te dekoloniseren. Het  weigert  de bindende internationale arbitrage over schulden aan Iran uit te voeren. Het bespot  de VN-werkgroep voor willekeurige detentie. Het  weigert toe te staan de speciale VN-rapporteur voor geweld tegen vrouwen in detentiecentra voor asielzaken. Ik kan doorgaan. Een direct gevolg hiervan is de sterk verminderde Britse invloed in de wereld, en met name voor het eerst in 71 jaar heeft het  geen zetel in het Internationaal Gerechtshof. Aangezien het VK de autoriteit van de ICJ effectief heeft afgewezen, is dit nauwelijks verrassend.

Het was de reputatie van het VK als een handhaafster van het internationale recht dat de verontwaardiging bij de VN matigde over het permanente anachronistische lidmaatschap van het VK van de VN-Veiligheidsraad. Dat internationale respect bestaat niet meer, en de Britse regering is misleid als ze denken dat de bevoorrechte VN-status van het VK voor altijd zal blijven bestaan, vooral omdat het niet langer kan worden voorgesteld als een proxy voor het buitenlands beleid van de EU.

De VN zelf lijdt natuurlijk een aanhoudende bedreiging voor haar autoriteit. Het wordt simpelweg genegeerd bij de vreselijke Saoedische ramp in Jemen. Door  de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken een visum  te weigeren om een ​​bijeenkomst van de Veiligheidsraad over Soleimani bij te wonen, sloegen de VS precies het doel van de VN in. Als de instelling gegijzeld moet worden door haar geografische gastheer, wat is dan haar doel? Om de relevantie te herwinnen, zouden de VN uiteindelijk zowel democratisch moeten hervormen als verhuizen, misschien naar Zuid-Afrika. Ik zie dat niet in de nabije toekomst gebeuren.

Wat het Internationaal Strafhof betreft, dat is een ernstige teleurstelling geweest die in veel opzichten de ineenstorting van het internationale recht symboliseert. Het  falen om Bush en Blair te vervolgen  voor de oorlog in Irak heeft vanaf het begin zijn richting bepaald. Het voeren van een agressieve oorlog is op zichzelf een oorlogsmisdaad en was als zodanig onuitwisbaar vastgesteld door het Tribunaal van Neurenberg. Dat het niet specifiek in het Statuut van Rome werd vermeld, was  een dun excuus  van rechters die niet bereid waren de macht op zich te nemen. Dezelfde rechters hebben geen onderzoek gedaan naar Amerikaanse misdaden in Afghanistan en lijken in hetzelfde proces te verkeren als oorlogsmisdaden in Gaza, waar verbazingwekkend genoeg geen steun is ontvangen van staten voor het ICC tegen  de dreiging van Netanyahu om sancties in te stellen tegen ICC-personeel als het onderzoek doorgaat. Vroeger verdedigde ik het ICC krachtig tegen beschuldigingen dat het gewoon een instrument van neo-con beleid was. Ik vind het nu heel moeilijk om dit te doen.

Het VK is niet het enige land dat de internationale wetgeving negeert. De afwijzing door Spanje van de beslissing van het Europese Hof van Justitie dat Junqueras moet worden vrijgelaten om zijn plaats in het Europees Parlement te kunnen innemen, is een enorme klap voor het aanzien en de autoriteit van die organisatie. De wrede vervolging van Spanje in Catalonië is zelf de meest uitgebreide uitdaging waarmee “westerse waarden” al tientallen jaren in het Europese hart worden geconfronteerd, veel erger dan alles wat Orban heeft gedaan. Spanje negeert zijn verplichtingen van de Raad van Europa volledig.

De structuur van het internationale recht ziet er inderdaad erg schuin uit. Het doet er toe, heel veel. De wereld wordt hierdoor een aanzienlijk gevaarlijkere plek.